Regering

Het werk van de Tweede Kamer in zeven hoofdstukken

De regering

De regering – of regeringscoalitie – wordt gevormd door de Koning en alle ministers. De ministers maken wetten, waardoor ze een wetgevende taak hebben. Ze hebben ook een uitvoerende taak, zoals zorgen voor de openbare orde.

Wat is het verschil tussen de regering, het kabinet en de Tweede Kamer?

  • De regering – of regeringscoalitie – wordt gevormd door de Koning en alle ministers. De ministers maken wetten, waardoor ze een wetgevende taak hebben. Ze hebben ook een uitvoerende taak, zoals zorgen voor de openbare orde.
  • Het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen (een soort ‘onderminister’). Het kabinet krijgt de naam van de minister-president. Nu zit dus het kabinet-Rutte III, omdat het ’t derde kabinet onder minister-president Rutte is.
  • In de Tweede Kamer zitten verkozen Kamerleden die de regering controleren.

Wie zitten er in de regering?

De regering is een samenwerking tussen verschillende partijen, die samen meestal meer dan 75 zetels in de Tweede Kamer hebben. Sinds de verkiezingen in 2017 bestaat de regering uit VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Samen hebben zij precies 76 zetels.

De regeringsverklaring

Het nieuwe kabinet stelt een regeringsverklaring op met daarin de hoofdlijnen van het regeerakkoord. De minister-president spreekt de regeringsverklaring uit in de Tweede Kamer. Dezelfde dag, of uiterlijk de dag daarop, debatteert de Tweede Kamer over de inhoud van de verklaring. Kamerleden kunnen invloed proberen uit te oefenen door moties in te dienen. Zodra er over deze moties gestemd is, kan het kabinet aan de slag.

Het parlementaire jaar

Het parlementaire jaar begint met Prinsjesdag en ziet er als volgt uit:

  • Derde dinsdag in september: Prinsjesdag. Start parlementair jaar. De Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal komen samen in de Ridderzaal. Daar leest de Koning zijn Troonrede voor. In de Troonrede blikt de Koning terug op het afgelopen jaar en kondigt hij plannen aan voor het nieuwe jaar. De minister van Financiën biedt de begroting en de Miljoenennota aan de Tweede Kamer aan.
  • Najaar: Algemene Politieke Beschouwingen (APB). Direct na Prinsjesdag bespreken de fractieleiders van de politieke partijen in de Kamer de hoofdlijnen van de Miljoenennota en de rijksbegroting. De minister-president voert het woord namens de regering. De fractievoorzitters spreken namens hun partijen. In de weken hierna behandelen de Tweede en Eerste Kamer de afzonderlijke begrotingen van de ministeries. De Tweede Kamer kan deze wijzigen; de Eerste Kamer niet.
  • Voor 1 december: Najaarsnota. De minister van Financiën publiceert de Najaarsnota met bijbehorende suppletoire begrotingen.
  • 31 december: Einde begrotingsjaar.
  • 1 januari: Start begrotingsjaar. De ministeries gaan begrotingen uitvoeren.
  • Voor 1 juni: Voorjaarsnota. De minister van Financiën publiceert de Voorjaarsnota met bijbehorende suppletoire begrotingen.
  • Eerste kwartaal: Financieel jaarverslag van het Rijk en rapport van de Algemene Rekenkamer. Ministeries stellen jaarverslagen op die door de Algemene Rekenkamer worden gecontroleerd.
  • Derde woensdag in mei: Verantwoordingsdag. De minister van Financiën biedt de jaarverslagen over het voorgaande begrotingsjaar aan de Tweede Kamer aan. De Algemene Rekenkamer publiceert haar rapporten bij de jaarverslagen van de ministeries. De Tweede Kamer controleert of de begrotingen goed zijn uitgevoerd.

Hoe is Prinsjesdag ontstaan?

Henk Krol, Tweede Kamerlid 50Plus

De laatste Tweede Kamer Tweets
(Links openen in een nieuw venster)